Skąd wziął się pomysł?
Istniejący dotychczas system prawny narzuca warsztatom jasno określone cele dotyczące sfery uzawodowienia uczestników WTZ. Zgodnie z art. 10a ust. 1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych:
„Warsztat oznacza wyodrębnioną organizacyjnie i finansowo placówkę stwarzającą osobom niepełnosprawnym niezdolnym do podjęcia pracy możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej w zakresie pozyskania lub przywracania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia.” Ustępy: 2, 3, 4 i 5 przytoczonego artykułu określają w jaki sposób cel ten ma być realizowany.
Jednocześnie założeniem systemowym było oparcie o kolejne kroki w procesie rehabilitacji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Składają się na nie: Szkoła specjalna, Warsztat terapii zajęciowej, Zakład Aktywności Zawodowej, Zakład Pracy Chronionej lub Otwarty rynek pracy.
Najwyższa Izba Kontroli w Informacji o wynikach kontroli organizacji i finansowania warsztatów terapii zajęciowej przy udziale środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w województwie małopolskim z kwietnia 2011 r. stwierdziła, że: „Mimo pozytywnej oceny warsztatów, ze względów formalno-prawnych nie mogły one funkcjonować prawidłowo, bowiem obowiązujące w badanym obszarze przepisy prawa utrudniały osiąganie przez WTZ określonych w ustawie celów. Rady programowe w WTZ rzetelnie wykonywały zadania określone w ustawie i rozporządzeniu w sprawie WTZ, jednak liczba uczestników, którzy zakończyli rehabilitację w warsztacie i kontynuowali ją w innych placówkach była mała. Przyczyną takiego stanu był przede wszystkim brak możliwości zakończenia uczestnictwa niepełnosprawnego w WTZ, zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej lub w zakładzie aktywności zawodowej, bądź przejścia do ośrodka wsparcia, mimo że stanowisko rady programowej, po dokonaniu kompleksowej oceny realizacji IPR (Indywidualnego Programu Rehabilitacji) oraz osiągniętych przez uczestnika postępów, uzasadniało taką potrzebę."
W efekcie wskazanych deficytów w systemie, osoby niepełnosprawne intelektualnie są najmniej czynną zawodowo grupą wśród wszystkich osób niepełnosprawnych. Główna przyczyna leży w wysokiej stopie bezrobocia, zbyt małej liczbie Zakładów Aktywności Zawodowej w stosunku do WTZ, braku rynku pracy dostosowanego do potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych intelektualnie, braku przygotowania pracodawców do zatrudnienia podopiecznych WTZ a także braku systemu kompleksowego wsparcia osób niepełnosprawnych intelektualnie w miejscu pracy. Wskazane bariery nie są jednak jedynymi w naszym Warsztacie przeszkodami w stosowaniu rotacji uczestników i wypuszczaniu ich na rynek pracy.
Taką przyczyną jest również Znikoma ilość nowych kandydatów do WTZ. Od około dziesięciu lat sukcesywnie zmniejsza się ilość osób niepełnosprawnych ubiegających się o przyjęcie do WTZ. Jednocześnie wiadomym jest, iż Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności rokrocznie wydaje kilkaset orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Zespół ten jest niezależnie działającą jednostką leżącą w strukturach Starostwa Powiatowego i podejmuje suwerenne decyzje w zakresie wydawanych orzeczeń. Osoby niepełnosprawne kończące edukację w Specjalnych Ośrodkach Szkolno-Wychowawczych stając na Komisji ds. Orzekania niejednokrotnie otrzymują wskazanie bezpośrednio do Zakładu Aktywności Zawodowej lub Zakładu Pracy Chronionej, podczas gdy najbardziej oczekiwanym i zasadnym byłoby kierowanie do terapii zajęciowej w ramach WTZ, jako wstępnego etapu w procesie uzawodowienia osób niepełnosprawnych. Można przypuszczać, iż osoby ubiegające się o wydanie orzeczenia jak również ich rodzice lub opiekunowie nie mają dostatecznej wiedzy na temat celów i funkcjonowania warsztatów terapii zajęciowej oraz możliwości skorzystania z tej formy rehabilitacji co z pewnością przekłada się na zbyt małą ilość składanych wniosków z prośbą o wskazanie do terapii zajęciowej.
Widząc ten problem Stowarzyszenie „RADOŚĆ” przy współpracy z Warsztatem Terapii Zajęciowej w Kałkowie w założeniach projektowych postawiło cele:
- Rozpoznanie środowiska osób niepełnosprawnych w poszczególnych gminach w kontekście rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz uczestnictwa w terapii zajęciowej.
- Propagowanie idei uczestnictwa osób niepełnosprawnych w warsztatach terapii zajęciowej wśród pracowników ośrodków pomocy społecznej i edukacji.
- Wypracowanie rozwiązań poprawiających system wsparcia osób niepełnosprawnych.
Założeniem projektu było:
- Zorganizowanie spotkań w pięciu gminach powiatu starachowickiego z udziałem przedstawicieli samorządu terytorialnego, pracowników ośrodków pomocy społecznej, dyrektorów placówek oświatowych i duchownych.
- Zorganizowanie konferencji podsumowującej projekt.
Realizację zadania zainaugurowało spotkanie w Gminie Brody w dniu 22 października 2014r. W Sali konferencyjnej Urzędu Gminy. Gospodarzem spotkania był Wójt Gminy Brody Pan Andrzej Przygoda. Przy wsparciu Pani Jolanty Grudnickiej Kierownik GOPS - i za pośrednictwem pracowników tej placówki zaproszenie na spotkanie otrzymało 80 osób niepełnosprawnych i ich rodzin oraz dyrektorzy szkół.
Kolejne spotkanie odbyło się w Gminie Wąchock w dniu 24 października br. W Sali Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury. Gospodarzami byli Burmistrz Wąchocka Pan Jarosław Samela i Dyrektor MGOK Pan Marian Susfał. Przy zorganizowaniu spotkania wielce pomocna była Pani Teresa Jurkiewicz – Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz jej pracownice, którym udało się zaprosić 50 rodzin z osobami niepełnosprawnymi oraz Dyrektorów szkół.
28 października br. doszło do spotkania w Gminie Pawłów w świetlicy przy Ochotniczej Straży Pożarnej. Tym razem gospodarzem spotkania był Sekretarz Gminy Pan Marek Wojtas. Dzięki pani Kierownik Monice Skrzeczynie i pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej na spotkanie zaproszonych zostało 18 rodzin osób niepełnosprawnych i oczywiście Dyrektorzy szkół.
Czwarte z kolei spotkanie odbyło się 30 października br. W Sali „Olimpia” w Urzędzie Miasta Starachowice z udziałem Prezydenta Miasta Pana Sylwestra Kwietnia. Wielkie wsparcie w zorganizowaniu tego spotkania otrzymaliśmy ze strony Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej a także pracowników tego ośrodka, którzy przyjęli na siebie zadanie zaproszenia osób niepełnosprawnych i ich rodzin rozesłano zaproszenia do 27 rodzin. Duży udział miał również Naczelnik Wydziału Edukacji i Spraw Społecznych Pan Włodzimierz Jedynak angażując się w zaproszenie Dyrektorów szkół.
Spotkanie kończące cały cykl miało miejsce w Sali konferencyjnej Urzędu Gminy Mirzec w dniu 3 listopada br. Pracownicy Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej wraz z Panią Kierownik Grażyną Potrzeszcz włączyli się w organizację tego spotkania rozsyłając zaproszenia do 22 rodzin osób niepełnosprawnych a także do dyrektorów szkół. Duże zaangażowanie płynęło również ze strony Pani Marty Ziomek – Sekretarz Gminy obecnej na spotkaniu. Wszystkim urzędnikom i pracownikom poszczególnych gmin serdecznie dziękujemy za dostrzeżenie znaczenia całego przedsięwzięcia i wielką pomoc w jego realizacji.
Odbyło się pięć spotkań z udziałem przedstawicieli:
władz samorządowych, kierowników i pracowników ośrodków pomocy społecznej, dyrektorów szkół,
Osób niepełnosprawnych i ich bliskich.
Spotkania przygotowali i przeprowadzili:
Małgorzata Mikos – prezentacja multimedialna „wszystko o warsztacie”,
Marek Karbowniczek – transport i obsługa sprzętu multimedialnego,
Mirella Mrowiec-Borek i Br. Grzegorz Baczyński – prezentacja wytworów efektów terapeutycznych,
Uczestnicy : Aneta Wróbel, Marek Kukla, Bernard Plewa, Piotr Ruszkiewicz, Marzena Jasztal – prezentacja technik rękodzielniczych i plastycznych,
Dyrektor PCPR Wiesław Daszkowski – prelekcje,
Dorota Jop i Roman Konopka – prowadzący spotkania.
Zaproszenia otrzymało 197 osób niepełnosprawnych, ich rodziców i opiekunów.
W spotkaniach wzięło udział łącznie 63 osoby w tym:
przedstawicieli władz samorządowych, kierowników i pracowników ośrodków pomocy społecznej,
dyrektorów szkół, 28 Osób niepełnosprawnych i ich bliskich.
WNIOSKI
Doświadczenie płynące z realizacji tego projektu wskazuje na potrzebę zintensyfikowania współpracy pomiędzy :
- Warsztatami Terapii Zajęciowej,
- Specjalnym Ośrodkiem Szkolno-Wychowawczym,
- Powiatowym Zespołem ds. Orzekania o Niepełnosprawności,
- Powiatowym Zakładem Aktywności Zawodowej.
7 listopada 2014r. w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Starachowicach odbyła się Konferencja pt. „Niepełnosprawni w Powiecie Starachowickim”. Konferencja stanowiła podsumowanie projektu realizowanego przez Świętokrzyskie Stowarzyszenie Niepełnosprawnym „RADOŚĆ” przy współpracy z Warsztatem Terapii Zajęciowej przy Parafii Rzymsko-Katolickiej w Kałkowie-Godowie, który nosił nazwę: „Warsztat Terapii Zajęciowej w Kałkowie-Godowie otwarty dla osób niepełnosprawnych”. Projekt kierowany był do osób niepełnosprawnych, ich rodzin i opiekunów a także do kadry i wolontariuszy bezpośrednio zaangażowanych w proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych, dyrektorów szkół i osób duchownych.